Gele snavel van grote zilverreiger kleurt zwart in broedseizoen. (Foto: Peter Elfferich)
Gele snavel van grote zilverreiger kleurt zwart in broedseizoen. (Foto: Peter Elfferich)
NATUUR ONDER DE LOEP

Snavel veranderlijk van kleur

Algemeen 422 keer gelezen

Lansingerland - De snavel van een vogel vervult meerdere functies en verschilt per soort in vorm en kleur. De snavelkleur is veranderlijk en dat kan leiden tot verrassingen.

Afgelopen winter vertelde mijn vader: “Langs een sloot in de buurt zag ik een zilverreiger met een gele snavel. Het postuur van de vogel kwam klein op me over. Ik vroeg me af: “Is dat een kleine zilverreiger?” Toen ik dat opzocht in onze vogelgidsen (Elsevier en Jonsson) zag ik dat de snavel van de kleine zilverreiger zwart is. Het moest dus wel een grote zilverreiger zijn. Echter, op de plaatjes in de Elseviers vogelgids is de snavel van de grote zilverreiger ook zwart. In de vogelgids van Jonsson staat dat de grote zilverreiger ‘s winters een gele snavel kan hebben. Rare vogel dus, want waarom?”

In de omgeving van Lansingerland zie ik vaak grote zilverreigers. Die hebben altijd een gele snavel. Ik pak de Elseviers vogelgids uit de kast en zoek de zilverreigers op. Vol verbazing bekijk ik het plaatje van de grote zilverreiger met zwarte snavel. Naast het plaatje staat: ‘prachtkleed’. Dat verklaart veel! Tijdens het broedseizoen hebben veel vogels een prachtkleed om er op zijn paasbest uit te zien. De grote zilverreiger in prachtkleed heeft frivole sierpluimen op de rug en een zwarte snavel met gele snavelbasis. Na het broedseizoen vallen de sierpluimen uit en is de snavel weer geel.

In de omgeving van Lansingerland broeden geen grote zilverreigers. Het is dus niet zo verwonderlijk dat ze hier nooit in prachtkleed te zien zijn. De grootste kolonie in Nederland ligt in de Oostvaardersplassen. In topjaren gaat het om circa 150 broedparen. In de wintermaanden komen grote zilverreigers uit het oosten van Europa naar Nederland om hier te overwinteren. Enkele jaren geleden schatte men het aantal op 2500 individuen. Op een slaapplaats in de Ackerdijkse plassen zag ik eens in de ochtendmist enkele tientallen grote zilverreigers opvliegen uit de donkere silhouetten van zwarte elzen. Een sprookjesachtig tafereel.

Als je in de Engelse versie van Wikipedia zoekt onder ‘beak’ dan is daar een uitleg te vinden hoe de snavel van kleur kan veranderen. De snavel bestaat uit twee skeletdelen. Daarop zit een dunne huidlaag met bloedvaten, die een ‘rhamphotheca’ vormt. Dat is een laag stevig weefsel opgebouwd uit keratine: het eiwit waar ook nagels en haren uit bestaan. De rhamphotheca groeit altijd door en slijt voortdurend af aan de punt door gebruik. Pigmenten in deze en onderliggende lagen bepalen de kleur van de snavel.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant