Glaskruid is nauw verwant aan de brandnetel. (Foto: Caroline Elfferich)
Glaskruid is nauw verwant aan de brandnetel. (Foto: Caroline Elfferich)
NATUUR ONDER DE LOEP

Glas poetsen met glaskruid

Algemeen 61 keer gelezen

Lansingerland - Tijdens een wandeling in de omgeving zie ik een flinke pol glaskruid in een voortuin. De onopvallende planten groeien tussen de tegels onder een boompje.

Bij de eerste oogopslag meen ik de plant te herkennen als klein glaskruid: een vrij zeldzame, beschermde inheemse plant, die vooral in het stedelijk gebied voorkomt. Deze soort, die nauw verwant is aan de brandnetel, groeit vooral op oude muren in historische binnensteden. In de nieuwe Heukels’ flora valt te lezen dat klein glaskruid toeneemt in ons land. Enkele jaren geleden viel het me al op dat deze plant het goed doet in het centrum van Dordrecht. Uit navraag blijkt dat dit ook het geval is in Rotterdam.

In de ecologische flora lees ik dat er twee soorten glaskruid zijn: groot en klein. Groot glaskruid groeit van nature in de ondergroei van bossen, klein glaskruid op muren. Ze kunnen echter op elkanders groeiplaats voorkomen. In dat geval lijken ze uiterlijk veel op elkaar. Naar aanleiding hiervan besluit ik het glaskruid, dat ik heb gevonden, nog eens wat nader te bestuderen. Aan de bloemkenmerken blijkt dat het groot glaskruid betreft. Deze soort groeit veel in boomkwekerijen en wordt soms als verstekeling meegenomen met pootgoed. Wellicht is het groot glaskruid op die manier in de omgeving terecht gekomen.

De ecologische flora vermeld dat men glaskruid vroeger gebruikte om glas te poetsen. Als ik hierover van gedachten wissel met plantenkenner Raymond van der Ham, laat hij weten dat deze toepassing al wordt genoemd in het ‘Cruijdtboeck’ van Dodonaeus uit 1608. Dit maakt mij nieuwsgierig naar de poetskwaliteiten van glaskruid. Eerst test ik een gedroogd blaadje op een glas dat al jarenlang niet is gebruikt. De gedroogde blaadjes van glaskruid zijn klein en teer en poetsen waardeloos. Daarna probeer ik een vers takje met een stuk of tien bladeren er aan. Tot mijn verrassing vliegt de aanslag van het glas. Waaraan zou glaskruid zijn poetskwaliteiten ontlenen?

De dunne bladeren voelen een beetje ruw. Onder de microscoop zie ik op het blad vele haartjes. Verzonken in de bovenzijde van het blad zitten talloze kleine witte bolletjes. Raymond onthult dat die bolletjes cystolithen worden genoemd en kalk bevatten. Verder stuurt hij een artikel toe, waarin beschreven wordt dat glaskruid een opmerkelijk hoog gehalte aan calcium en kalium bevat. Het is mij nog niet glashelder waarom glaskruid geschikt is om glas te poetsen, maar waarschijnlijk gaat het om een combinatie van de structuur en de chemische samenstelling van de bladeren.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant