Gele en rode kornoelje

Lansingerland - Naast een flat in de buurt staan enkele grote struiken. Eind februari verkleuren ze helemaal geel door een overdaad aan kleine gele bloemetjes die aan het kale hout verschijnen.

Als je naar de flat toeloopt, dan zie je de knalgele struiken al van verre. Het zijn gele kornoeljes. Voordat ik hier kwam wonen had ik nog nooit bewust een gele kornoelje gezien. Deze inheemse struiken zijn vrij zeldzaam in Nederland. Van nature komen ze vooral in Limburg voor, maar gekweekte exemplaren kunnen overal in het hele land worden aangetroffen.

Enkele jaren geleden liet mijn man mij een foto zien van een struik waar een bescheiden aantal grote glanzende rode bessen aan zaten. Hij had de struik in Rotterdam gefotografeerd en was benieuwd om welke soort het ging. De vruchten kwamen me niet bekend voor. Desgevraagd liet bomenkenner Jaap Smit weten dat gele kornoelje zulke vruchten produceert. Meteen daarna ben ik gaan kijken bij de struiken aan de Anne Franklaan. Warempel… daar zaten ook enkele van die rode bessen aan! Ze vielen nauwelijks op tussen de bladeren. In de Nederlandse Oecologische Flora valt te lezen dat de bessen van gele kornoelje vroeger werden gebruikt om compote van te maken. Als er onvoldoende bestuivende insecten rondvliegen in de periode dat ze bloeien dan produceren ze weinig bessen. De struiken schijnen zich niet zo succesvol te verspreiden door middel van vruchten. Geen wonder dat ze vrij zeldzaam zijn in het wild.

De gele kornoelje ken ik nu ongeveer twintig jaar. Al veel langer ken ik de rode kornoelje. Het rood in de naam verwijst in dit geval niet naar de kleur van de bloemen, maar naar de kleur van de jonge twijgen. Vooral in de winter, als er geen bladeren aan de struiken zitten, vallen die rode takken op. Vriendin Truus vroeg enkele jaren geleden of ik groeiplaatsen kende van de Gelderse roos. Naar aanleiding van die vraag ben ik langs diverse bosplantsoenen gewandeld. De Gelderse roos kwam ik slechts op enkele plekken tegen, maar bij deze speurtocht viel het me op dat er zoveel rode kornoelje groeit in de plantsoenen. Ook in mijn eigen tuin is spontaan een rode kornoelje opgedoken aan de voet van de krentenboom. Daar heb ik die struik zeker niet geplant. Vogels eten de bessen van rode kornoelje en verspreiden de zaden die er in zitten met hun poep. In tegenstelling tot de zaden van de gele kornoelje, zijn die van de rode kornoelje zeer succesvol.