“De nacht is een natuurkwaliteit”

Bergschenhoek – Waar in Nederland is het nog echt donker? Het overmatig en onnodig gebruik van licht heeft grote gevolgen voor de maatschappij. Duisternis hoort – net als stilte, een onvervuilde bodem en schoon grondwater – tot de meest elementaire natuurkwaliteiten. We moeten er dus zuinig op zijn en proberen dit zo min mogelijk te verstoren, zeker in natuurgebieden. Duisternis ‘s nachts hoort bij de natuur en is belangrijk voor dieren. Licht geeft informatie over de tijd en over de plaats van bevinden.

Door Astrid Nielsen

IVN Natuureducatie en Rotta Natuur organiseerden zaterdagavond in het kader van Nacht van de Nacht samen een spannende tocht voor kinderen. Stil zijn en genieten van de nacht. Welke dieren zijn ‘s nachts actief, waarom is dat zo en hoe leven ze: de kinderen mogen het ontdekken. Geleid door waxinelichtjes gaan de kinderen in groepjes op pad en komen onderweg allerlei posten tegen waar ze iets kunnen zien of horen over nachtactieve dieren. Zo mogen ze vogelgeluiden raden, en horen soms zelfs een èchte uil, komen van alles te weten over vossen en vleermuizen en ervaren tot slot nog even hoe het is om echt in het donker te lopen. “We willen mensen bewust maken van lichtvervuiling”, vertelt Hans Sanders, voorzitter van Rotta. “Lichtvervuiling heeft een slechte invloed op de natuur en dat levert stress op bij dieren. Als mensen, en met name kinderen, iets leren over de natuur hopen we dat ze dat meenemen voor later. Het gaat niet goed, dat zie je wel, zo is er een verminderde biodiversiteit. Ik loop vaak buiten, het is altijd een ontdekkingstocht. We moeten proberen te leven met de natuur en die niet uitbuiten, dan worden we heel kwetsbaar. We hebben geprobeerd de donkerste hoekjes in het Hoge Bergse Bos te vinden voor de ongeveer 35 kinderen die meededen aan de speurtocht, maar daar is het nog steeds ‘licht’. Voor de kinderen was het in ieder geval leuk en leerzaam, een geslaagde avond dus.” “De Nacht van de Nacht gaat voor een groot deel over natuur en dieren die last hebben van lichtvervuiling”, vertelt Martijn Bak, voorzitter van Rotterdamse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde Euroster. “Voor ons is het natuurlijk ook fijn als het donker is, dan kun je de sterren beter zien.”

Als je in Rotterdam naar de sterren kijkt zie je er misschien 100. Als je op een donker plekje in Nederland bent zie je er wellicht 1000, maar elders op echt donkere plekjes in de wereld kun je er wel tienduizenden zien en bijvoorbeeld ook de Melkweg. We hoopten natuurlijk dat het vanavond onbewolkt zou zijn om de kinderen iets te laten zien van het heelal, maar helaas is dat niet het geval. Dat hoort bij onze hobby, dat je pech hebt met het weer. Wij proberen verder te kijken dan alleen naar onze wereld. Sterren kijken is leuk, maar wat wij proberen te doen is ook te weten komen hoe groot en oud het heelal is. Wat ik zelf heel leuk vind is hoe we daarachter gekomen zijn, de geschiedenis van de astronomie. Het heeft ook iets filosofisch, het zegt wel iets over hoe nietig wij zijn als mens. Het zet je een beetje aan het denken over je plekje in de wereld. Door een telescoop zie je alles overigehns op zijn kop en in spiegelbeeld. Maar voor sterren kijken is dat natuurlijk helemaal niet erg!”

“We willen mensen laten ervaren wat donker is”, vertelt Liesbeth den Haan, natuurgids bij IVN. “Rotta en IVN bestaan al heel lang naast elkaar en deze samenwerking kwam eigenlijk op een heel natuurlijke manier tot stand, erg leuk. Het is heel spannend om in het donker te lopen, dat doe je als kind – en ook als volwassene – niet zo snel. Dat is eigenlijk al een hele ervaring en ik denk dat de kinderen er wel van hebben genoten!”

Kijk voor meer informatie op www.rotta-natuur.nl, www.euroster-rotterdam.nl en www.ivn.nl.