Els en Robbert van Boekhandel Van Atten

Eigenlijk was het de bedoeling om een portret te maken van de Berkelse boekhandelaar Robbert van Atten, maar die stelde op het laatste moment voor om ook zijn trouwe medewerkster Els Hulst-Toussaint erbij te betrekken. Els gaat aan het eind van deze maand na bijna 38 jaar met pensioen.

Waarom ga je ermee stoppen Els?
Op 11 mei word ik 65 en ik vind het mooi geweest. Ik heb het winkelwerk al die tijd met ontzettend veel plezier gedaan en het zal in het begin best heel erg wennen zijn, voor de klanten maar ook voor mij. Officieel kan ik nog niet met pensioen maar we hebben een beetje gespaard, dus de overbrugging moet geen probleem zijn. Van Atten is nog geen 38 jaar eigenaar.

Bij wie ben je begonnen?
Toen ik hier in 1980 ging werken, was de winkel nog eigendom van Mieke van der Burg. Later heeft Herman van Atten het overgenomen en nu ben ik alweer een hele tijd in dienst van zijn zoon Robbert. Het grappige is dat ik door de wisselende eigenaren eigenlijk nooit een jubileum heb gevierd. Wat overigens helemaal niet erg is.

Is er veel veranderd in de loop van de jaren?
Ja best wel. Toen ik begon hadden we alleen het hoge gedeelte nog, waar nu de lijstenmakerij zit. Later is pas het lange deel erbij gekomen en is de ingang verplaatst naar de Kerkstraat. We hebben nu een geweldig leuke winkel die heel goed loopt en waar het in de loop van de jaren alleen maar drukker is geworden.

Kun je met Robbert van Atten goed door één deur?
Ja heel erg goed. Het leuke is dat Robbert zich op mij afreageert in situaties dat het heel druk is of als het even niet loopt. Dat gebeurt overigens maar heel zelden, omdat Robbert een rustige vent is die de zaakjes over het algemeen prima op orde heeft. Maar die enkele keer dat het niet loopt en hij uit zijn slof schiet – meestal is dat in de drukke maand december – dan ben ik zijn klankbord. En dat vind ik ook helemaal niet erg. In het begin zei ik niks terug, maar nu krijgt hij meteen de volle laag. Het mooie is dat we het eigenlijk als mannen oplossen en dat we na een kwartier weer dikke maatjes zijn. In wezen houden we namelijk van elkaar.

Hoe kijk jij daar tegenaan Robbert?
Het klopt wat Els zegt, alleen is het wel een beetje jammer dat ze tegenwoordig ook wat terugzegt. Els is altijd de centrale figuur in de winkel geweest, zeker op het gebied van boeken. Ze heeft door de jaren heen ontzettend veel gelezen en doet dat nog op allerlei gebieden: literatuur, geschiedenis, thrillers, van alles. Ze geeft de klanten tips en informatie over boeken en dat doet ze recht door zee. Dat gaan wij en ook de klanten echt missen, als ze straks weg is. De tip van Els is een begrip geworden. Als Els een boek positief aanprijst dan verkopen we er soms honderd in plaats van anders misschien tien.

Els vult aan: Ik doe dat niet om de verkoop te stimuleren. Ik geef gewoon mijn eerlijke mening. Als ik een boek niet goed vind, zeg ik het ook.

Robbert: Ja, dat is dan weer een beetje jammer Els.

Robbert, jullie hadden oorspronkelijk een boekhandel in Pijnacker. Met de winkel in Berkel is er een tweede bij gekomen? Hoe is dat zo gelopen?
Mijn vader Herman en moeder Pauline kregen twee zonen, mijn broer Michiel en ik. We hadden allebei wel zin in het winkelwerk. Op school wist ik zelf dat ik dit wilde. Een beetje mee helpen in de winkel vond ik leuker dan op school zitten. Doordat mijn ouders er achteraan zaten, heb ik eerst nog wel een HBO-opleiding economie en management gedaan, anders was ik nog veel jonger de winkel in gegaan. Het is gewoon ontzettend leuk werk. De contacten met de klanten maar ook het ondernemerschap. Het grappige is dat mijn vader met roken is gestopt, doordat hij deze winkel erbij kocht. Dat was een eis van mijn moeder: je stopt met roken, anders zit ik straks met twee winkels, als jij per ongeluk ziek wordt door dat roken.

Dus jullie hebben geen spijt van de uitbreiding naar Berkel?
Nee helemaal niet. Mijn broer Michiel runt de winkel in Pijnacker en ik doe dat hier. De winkels zijn goed vergelijkbaar en we werken vanuit dezelfde filosofie: een goed product, goede dienstverlening naar de klanten, een goede sfeer, veel extra activiteiten zoals boekpresentaties en een mooie mix van winkel en onlineverkoop. Dat hoort er tegenwoordig helemaal bij.

Vind jij dat ook Els?
Het zal best maar ik heb niet zo veel met internet en online. De mensen moeten gewoon hier in de winkel hun boeken komen kopen. Wat dat betreft ben ik ouderwets. Ik vind het werk hier geweldig leuk en dat heb ik ook altijd gevonden, maar gedoe met onlineverkoop en met het versturen van pakketten, dat zijn eigenlijk de dingen die ik minder leuk vond en vind.

Is er een groot verschil tussen het publiek in Pijnacker en Berkel Robbert?
Het verschil is niet zo heel groot. In Berkel kopen de mensen wat makkelijker dan in Pijnacker. Als ze hier iets leuks zien pakken ze het en rekenen ze af. In Pijnacker denken ze soms net wat langer na voordat ze een besluit nemen.

Ben jij heel anders dan je broer Michiel?
Nee, niet heel anders. We zijn denk ik allebei wel sociale wezens. Dat zit er helemaal in bij ons. Ik ben wat impulsiever dan Michiel. Als ik iets bedenk, wil ik het meteen uitvoeren. Michiel denkt wat langer na en dat blijkt vaak wel terecht. We overleggen heel veel. Als ik een idee heb en Michiel staat er achter dan maak ik er meteen werk van. Zegt hij: denk er nog even over, dan doe ik dat ook.

Wat ga je vooral missen Els?
De geweldige contacten met ontzettend veel klanten die ik vaak wel van gezicht ken maar niet van naam. Ik ben ontzettend slecht in namen en heb daar ook nooit een geheim van gemaakt. Ik ga niet gokken en ook niet het probleem omzeilen. Ik zeg gewoon rechtuit dat ik niet weet hoe iemand heet. Terwijl ik met diezelfde mensen van wie ik de naam niet weet vaak wel heel bijzondere gesprekken heb, ook over heel persoonlijke dingen.

Heb je in al die jaren niet heel veel bijzondere dingen meegemaakt?
Zeker wel. Er zijn talloze verhalen te vertellen. Ik zal er een noemen. Toen Salmon Rushdie zijn omstreden boek De Duivelsverzen had geschreven, kwam een dame dat boek heel voorzichtig kopen. Ze fluisterde en moffelde het boek zo omzichtig mogelijk in haar tas en wisselde zelfs van jas voordat ze aan de achterzijde de winkel verliet. Dat was heel bijzonder ja.

Heb jij nog bijzondere dingen met Els meegemaakt Robbert?
Te veel om op te noemen. Ik ben Els ook wel eens ineens kwijt. Dan staat er een rij bij de kassa en dan zie ik Els ineens niet meer. Meestal ligt ze dan op haar knieën op de grond om een hond aan te halen en van brokjes te voorzien. Ze is een enorme hondenliefhebber, dus hoe druk het ook is, Els maakt tijd vrij voor de honden in de winkel. Vorige week is ze nog gebeten door een hond die net uit een asiel was gekomen en nog een beetje vertrouwen moest opbouwen.

Nog meer grappige verhalen Els?
Ja er was een keer een vrouw in de winkel die ik aanzag voor de echtgenote van een masseur. Ik zei: ‘Jouw man kneedt mijn dochter heel lekker.’ Bleek dat die vrouw helemaal niet de echtgenote was van die masseur. Logisch dat ze wel heel raar stond te kijken.

Wat ga je straks doen Els, als je vlak voor de Boekenweek vertrekt hier?
Gewoon lekker doorgaan met hobby’s waar ik al veel tijd in stak, zoal lezen, breien, quilten en tuinieren. We zijn pas verhuisd en hebben nu een heerlijke tuin. Verder ga ik het pianospelen weer oppakken. Verder ben ik ook heel goed in niks doen.