Monique van der Mije

Komend weekend is in Lansingerland de jaarlijkse Kunsttoer. Ook Monique van der Mije uit Berkel exposeert dan haar bijzondere fotokunst. Dat doet ze op het Kunst- en Cultuureiland De Watergang op het stukje Bleiswijk ‘aan de andere kant van de A12’. Een groene oase temidden van een modern bedrijvengebied, die we in deze rubriek al eens eerder hebben beschenen vanuit kunstenaar StanHill. Hij heeft het samen met anderen voor elkaar gekregen dit gebied voor de natuur en de cultuur te behouden. Dit soort projecten spreken Monique van der Mije enorm aan en ze zet zich daar dan ook graag voor in.

Zij is met haar fotografiekunst vooral bezig met de natuur. Een beeld waar zij afgelopen periode aan gewerkt heeft, ‘Can we see the forest for the trees’, is te zien tijdens de KlimaatExpo’22 in Museum de Fundatie in Zwolle. Ze stelt zich basisvragen als: hoe goed en hoe normaal is het dat we bomen kappen als bio-brandstof? Kunnen we niet veel beter bestaande bomen zo veel mogelijk zien te behouden? Is onze eerste levensbehoefte niet de zuurstof die de bomen ons geven? Monique noemt zichzelf een ‘zachte activist’. Ze is helemaal niet iemand die anderen de les wil lezen of de maat nemen, maar ze wil met haar werk mensen graag spiegelen en de toeschouwer bij zichzelf naar binnen laten kijken. Ze is vanwege haar wat introverte karakter ook niet iemand die zichzelf nadrukkelijk profileert. Toen we haar een paar jaar geleden benaderden, hield ze de boot af, maar met de Kunsttoer in aantocht, wilde ze nu toch wel mee werken. “Ik ben niet iemand die gemakkelijk over zichzelf praat”, zegt ze op zondagmorgen in haar eigen bijzondere atelier aan de Rokkeveenseweg in Zoetermeer. Dat atelier is onderdeel van Ateliers BaZtille, een oud gebouw waar een 21-tal kunstenaars een mooie plek hebben gevonden, inclusief Monique zelf, die er heerlijk kan vertoeven en werken. Op alle tijden, doordeweeks en in het weekend. “Dit werkt voor mij prettiger dan een atelier aan huis.” Monique woont in Berkel met echtgenoot Wouter en hun twintigjarige zoon Lucas. Monique is vijftig en vindt de tijd best heel snel gaan. Ze komt uit een harmonieus gezin in Zandvoort. Pa werkte bij de KLM en ma bij Domeinen. Ze heeft nog een broer Roland die een paar jaar jonger is. Wouter en Monique ontmoetten elkaar op de MTS toen ze een jaar of zeventien waren en gingen samen studeren in Den Haag. Zij vormen nog altijd een hecht paar. De kracht van hun relatie is dat ze heel verschillend zijn. Wouter is extravert en Monique nogal introvert. Dat blijkt elkaar goed aan te vullen. Hun verbintenis heeft diverse levensstormen overleefd. De grootste storm was een zware, nare en langdurige postnatale depressie waarmee Monique en haar gezin te kampen kregen na de geboorte van hun zoon. Monique praat er niet gemakkelijk over, maar doet het toch omdat ze vindt dat over het fenomeen nog wel eens te licht gedacht en geoordeeld wordt in de trant van ‘o, dat zijn de hormonen’ of ‘daar heeft iedere nieuwe moeder toch last van’. Verschillende taboes staan echte serieuze aandacht voor en inzicht in het fenomeen nogal eens in de weg. Het grootste taboe is dat je, buiten de hormonenstorm, het moederschap direct geweldig moet vinden, terwijl het ook heel erg zwaar kan zijn, omdat door het krijgen en moeten verzorgen van een kind je leven totaal verandert. De gevolgen waren voor Monique enorm. “Voordat ik moeder werd, had ik als Process Engineer een geweldige baan bij een machinefabriek in Schiedam. Met een heel team ontwierpen en maakten we machines voor de snoepindustrie. Dat begon met het bedenken van bepaalde oplossingen tot en met het uittesten en uitvoeren in de praktijk, samen met onze wereldwijde opdrachtgevers, zoals Storck, Mars en Kellogg’s. Ik kreeg er altijd ontzettend veel energie van om met allerlei vakmensen als projectleider aan zo’n project en product te werken. Ben ook in verschillende landen werkzaam geweest en vond het prachtig. Het was werk waarbij je veel reisde naar het buitenland.” Na de geboorte van haar zoon wilde Monique dat niet meer. “Alleen al niet uit praktisch oogpunt, maar ook omdat ik heel lang gewoon nauwelijks kon werken. Wat overbleef was kantoorwerk, maar ik ben totaal niet iemand voor een kantoorbaan. Ik moet dingen doen met mijn handen en onderweg zijn. Dat zie je ook in mijn kunstenaarschap terug.”

Fotografie
De postnatale depressie ging over in een ‘gewone’ depressie en dat heeft al met al acht jaar geduurd voordat alles in een rustiger vaarwater kwam. Natuurlijk trok dat een enorme wissel op het gezinsleven, de relatie met partner Wouter die ook in de techniek werkt, als Sales Manager, en natuurlijk ook op het moeder/ouderschap voor zoon Lucas van wie Monique natuurlijk wel heel veel hield en houdt. “Een postnatale depressie overkomt je, het overkomt je gezin, daar heb je zelf niet veel invloed op. Dat weet ik nu.” Ze kwam langzaam uit het diepe dal, ook door andere levenswegen te gaan bewandelen en zichzelf te blijven ontplooien. Ze ging naar de Fotoacademie in Amsterdam voor een meerjarige opleiding die er in uitmondde dat ze zich als kunstenaar ging ontwikkelen. Na verloop van tijd heeft ze de balans in het leven weten terug te vinden. Ze geniet van haar werk en ze vindt het vooral heel mooi om via haar kunst de verbinding aan te gaan met andere mensen, zoals ze ook in de techniek genoot van het samen dingen voor elkaar krijgen. Het echte bedenk- en maakwerk van haar kunst doet Monique vooral in haar eentje. In haar atelier waar ze uren gefocust en geconcentreerd kan werken. De belangstellende liefhebbers kunnen het beste aanstaand weekend een kijkje gaan nemen op het Kunst- en Cultuureiland De Watergang. Monique is daar van de partij om dingen te laten zien en tekst en uitleg te geven over de verschillende technieken die ze toepast. ‘Can we see the forest for the trees’ is een serie die mensen aan het denken zet. De kunst van Monique kan heel donker zijn als weerspiegeling van de schaduwkant van het leven en haar eigen persoon. Ze zegt: “De ene dag zie ik alles zonnig en vrolijk in en de volgende dag kan ik alles ruk vinden. En dat is prima, zo kan het leven zijn. Heeft ook met het licht en warmte te maken. Dat hebben heel veel mensen. De herfst en de winter zijn niet aanlokkelijk hier in Nederland. En dan is het uiteindelijk eind januari en dan moeten we nog door februari en maart heen. Een vriend van mij appt altijd gekscherend rond die tijd of ik al onder die steen vandaan gekomen ben?” Een ruime woon- en werkplek in een meer zuidelijk oord zou een oplossing kunnen zijn, maar dat is voor later, ‘als ik groot ben’, zegt Monique. Voorlopig staan praktische zaken zo’n stap in de weg en dat is ook helemaal niet erg. “Ik heb het in het algemeen heerlijk naar mijn zin en voel me bevoorrecht dat ik de dingen kan doen die ik belangrijk en leuk vind. En dat ik lekker kan werken hier in het atelier.” Ze komt nog eens terug op ‘verbinding’. “Ik mis dat vaak in onze huidige samenleving.” Een mooi voorbeeld van verbinding in de coronatijd vond ze een project waarbij kunstenaars een kunstwerk maakten als cadeau voor ‘coronahelden’, mensen die zich erg hebben ingezet tijdens de pandemie in de zorg of als mantelzorger. “Museum De Voorde Zoetermeer organiseerde en financierde het project. Zo gaf het museum ons kunstenaars in een moeilijke periode een opdracht en werd er aandacht geschonken aan mensen van betekenis in de maatschappij. Op die manier groepen en mensen bij elkaar brengen, dat vind ik mooi. Dat verbindt.”

Kunsttoer
De Kunsttoer Lansingerland die nu voor de 27ste keer wordt gehouden, is ook een voorbeeld van verbinding. Samen met andere kunstenaars een weekend lang je werk exposeren op een mooie plek en ervaringen uitwisselen, maar ook de verbinding met mensen die er op af komen en er meer van willen weten of zichzelf of een ander een mooi kunstwerk cadeau willen doen. Verbinding is voor Monique van der Mije ook lekker tuinieren bij De Berkelhof, het moestuinencomplex in Berkel en Rodenrijs. Dichtbij en ver weg de natuur in en eindeloos wandelen, vaak met de hond die ook bij het gezin hoort; dat geeft ook veel vreugde.